Pojęcie mantra na stałe weszło do użytku. Często słyszymy, że coś stało się jego/jej mantrą, albo że ktoś powtarza coś jak mantrę. Czym zatem jest mantra i jak to się ma do praktyki jogi?

Czym jest mantra?

Najprościej ujmując, mantra jest dźwiękiem (może to być sylaba, słowo, zdanie lub nawet cały werset), który poprzez powtarzanie, a także poprzez rytm, znaczenie lub ton zmienia, rozwija lub modyfikuje działanie umysłu, a zatem i świadomość, praktykującego.

Najbardziej znane mantry pochodzą ze świętego języka, Sanskrytu, znanego również jako „stary język” w Azji, Indiach i krajach Orientu. Dlatego podobne mantry znajdziesz nie tylko w jodze, ale i w innych praktykach hinduistycznych, tybetańskich i taoistycznych.

“Słowo mantra składa się z dwóch słów – Man i Tra. Man znaczy “umysł”, a Tra znaczy “ciepło życia”. Ra znaczy “Słońce”. Mantra jest więc pełną mocy kombinacją słów, które podczas ich recytowania powodują wibracje w każdej cząsteczce ciała i przenoszą nas w Nieskończoność Kosmosu”.

–    Yogi Bhajan, 1997 rok

Wszystko jest wibracją

Nauka o mantrze oparta jest na wiedzy o tym, że wszystko co nas otacza jest formą energii. I nie jest to koncept dalekowschodnich riszich, duchownych czy joginów. Fakt ten potwierdzają naukowcy świata zachodniego. Co więcej energia nieustannie wibruje z właściwą dla siebie częstotliwością.

Według fizyka kwantowego, dr. Bena Johnsona, człowiek generuje ogromne ilości drgań elektromagnetycznych tylko myśląc. Kiedy myśli budzą emocje, kiedy towarzyszą im uczucia, tworzymy całe pola wibrującej energii. Z inną częstotliwością wibrują myśli pozytywne, a z inną, zdecydowanie niższą częstotliwością wibrują myśli negatywne.

Na pewno słyszałaś też o eksperymencie z wodą doktora Masaru Emoto. Założył on, że człowiek może wpływać na strukturę molekularną poprzez dźwięk, słowo, a nawet świadomą intencję. Doktor Emoto wystawioną na ekspozycję wibracji próbkę wody zamrażał i badał jej strukturę pod mikroskopem. Efekty jego eksperymentu zadziwiły cały świat, rzucając nowe światło na to jak wielki wpływ na otoczenie ma nasza świadomość i to co za jej pomocą kreujemy. Zobacz kilka przykładowych efektów jego badań:

Pomyśl teraz jak wielką część ciebie tworzy woda. I jeśli sama twoja myśl jest w stanie zmienić jej strukturę molekularną to co może zrobić dźwięk?

Wibracyjne częstotliwości umysłu

Nasze emocje i uczucia, takie jak szczęśliwość, smutek, radość i żal są wibracyjnymi częstotliwościami umysłu. Są nimi też przekonania, postawy i myśli. Wszyscy stale je wytwarzamy, niezależnie od tego czy jest to świadome, czy też nie. Wibracje zatem muszą wzajemnie się przenikać i wpływać a siebie.

Na pewno nie raz zdarzyło ci się być w doskonałym humorze… do momentu spotkania z jakąś osobą w mniej wystrzałowym nastroju. Po kilku chwilach twoje skrzydła opadają, energia uchodzi, a ty łapiesz się na tym, że przed spotkaniem czułaś się zdecydowanie lepiej. Nie wdając się w szczegóły, nieświadomie dostroiłaś się do swojego rozmówcy, tym samym obniżając swoją wibrację do poziomu dominującego w spotkaniu.

Na szczęście masz na to wpływ. Podchodząc bardziej uważnie do takiego spotkania, łatwiej będzie ci określić które emocje są twoje, a które zupełnie do ciebie nie należą, jak się czujesz wchodząc w konkretną interakcję z drugą osobą i jakie odczucia zaczynają dominować. Scenariusz jaki wybierzesz stanie się twoją wibracją, określi, jak się poczujesz i co wyślesz w kierunku innych. A wybrać możesz w każdej chwili.

Już sama świadomość tego co twoje zmienia bardzo wiele. Jeżeli znasz siebie wystarczająco, potrafisz kontrolować swoje uczucia i emocje, wiesz skąd pochodzą i kiedy na nie czas i miejsce, to kontrolujesz swoją energię, swoje wibracje i tym samym swoje samopoczucie.

Jeżeli nie rozbudziliśmy w sobie jeszcze samoświadomości na odpowiednim poziomie, jesteśmy wypadkową wszystkich wibracji, na których ekspozycję się wystawiamy. A może to być dosłownie wszystko, od osób które spotkamy aż po muzykę czy obraz, na którym skoncentrujemy swoją uwagę.

Brzmi prosto, ale w praktyce niekoniecznie musi być łatwe. Dlatego od niepamiętnych czasów dostępne są narzędzia do samokontroli, takie jak np. medytacja czy właśnie mantra.

Wpływ mantr na umysł

Śpiewając mantry wybieramy przywołanie konkretnej energii o określonej wibracji. Mogą to być np. pomyślność, spokój umysłu, zwiększenie intuicji, koncentracja i wiele, wiele innych „programów” dla mózgu. Poprzez śpiewanie mantr wprawiamy wibracje w ruch i nie ma znaczenia czy rozumiemy ich znaczenie, czy nie.

Z tej perspektywy mantry to nic innego jak formuły zmieniające zgodnie z prawami fizyki wzorce umysłu i chemię mózgu. Śpiewanie mantr to świadoma metoda kontrolowania i nakierowywania umysłu. Tylko jak to wszystko działa? (wpis w przygotowaniu).

Mantry w Kundalini Jodze

W tradycji Kundalini Jogi zdecydowana większość mantr zapisana jest w relatywnie młodej odmianie Sanskrytu, zwanej Gurmukhi (wibracyjny język, w którym napisane jest Siri Guru Granth Sahib). Sporadycznie znajdziesz też mantry w innych językach, przede wszystkim języku angielskim.

Mantry nie przynależą do żadnej religii

Faktem jest, że większość mantr Kundalini jogi wywodzi się z tradycji Sikhijskiej. Nie jest to jednak żaden wymóg ani konieczność. Z całą pewnością wpływ na to miał Yogi Bhajan, największy współczesny mistrz Kundalini Jogi. To dzięki niemu Kundalini Joga jest w ogóle obecna w świecie zachodnim. Yogi Bhajan był Sikhiem, ale jak sam mawiał:

„Tak się składa, że te mantry są po prostu właściwymi mantrami. To nie dlatego, że pochodzą one z tradycji Sikhów. (…) Nie musi to być jedynie coś śpiewane w języku Gurmukhi. Czerpię właściwe mantry skąd tylko mogę. Są całe tony mantr – ja używam jedynie tych, o których wiem, że są bardzo podstawowe i że działają”.

Spora część mantr pochodzi z jeszcze wcześniejszego okresu (niż sam język Gurmukhi), nawet sprzed czasu podziałów religijnych. Z perspektywy zasady działania i wpływu na ciało i umysł, mantry są zatem dziedzictwem całej ludzkości.

“Mantry nie są małymi rzeczami, mantry mają moc. Są to wibracje umysłu w relacji z Kosmosem. Nauka o mantrze opiera się na wiedzy, że dźwięk jest formą energii o strukturze, mocy i określonym przewidywalnym wpływie na czakry i ludzką psychikę. ” 

   – Yogi Bhajan

Mantra w Praktyce

Mantra w praktyce Kundalini Jogi pojawia się bardzo często, nie tylko podczas medytacji, ale również towarzysząc niektórym ćwiczeniom i pozycjom. Każdą praktykę, niezależnie od tego czy jest to praktyka własna czy też zajęcia w grupie, poprzedzamy mantrą i na mantrze praktykę kończymy. Poniższe mantry zapisane są drukowanymi literami i jest to zapis fonetyczny.

Mantra rozpoczynająca praktykę:

Adi Mantra (mantra początkowa):

•    { ONG NAMO, GURU DEV NAMO } x3

w wolnym tłumaczeniu: “Kłaniam się twórczej energii nieskończonego“.

Tą mantrą rozpoczyna się każdą praktykę Kundalini Jogi (wg przekazu Yogi Bhajana). Jej zasadniczym zadaniem jest dostrojenie i stworzenie odpowiedniej przestrzeni do praktyki. „Adi” znaczy pierwszy albo pierwotny. To pierwsze kreatywne działanie, po którym następują ćwiczenia albo nauczanie. Adi Mantra sama w sobie nie jest kompletna. To raczej zapoczątkowanie przepływu, otwarcie się na naukę i praktykę i tak powinno być traktowane. Jeśli chcesz, po Adi Mantrze możesz zaśpiewać trzykrotnie mantrę Mangala Charan, wrócę do niej na samym końcu tego wpisu.

Mantra Mangala Charan – mantra projekcji i ochrony (może być zaśpiewana zaraz po początkowej):

•    { AD GURE NAME, DŻUGAD GURE NAME, SAT GURE NAME, SIRI GURU DEVE NAME }x3

tłumaczenie: “Kłaniam się pierwotnej mądrości, Kłaniam się mądrości prawdziwej przez wieki. Kłaniam się prawdziwej mądrości. Kłaniam się wielkiej niedostrzegalnej mądrości“.

Pamiętaj jednak, że mantra nie jest tak bardzo tym co oznacza, jak tym co powoduje. Dokładny opis wykonania obu mantr znajdziesz tutaj:

Mantra zamykająca praktykę:

Bij Mantra (mantra końcowa):

•    { SAT NAM } x3

tłumaczenie: “Prawda jest moim imieniem“.

Mantra w praktyce jogi

Mantry mogą pojawić się również w trakcie praktyki, podczas wykonywania ćwiczenia lub towarzysząc jakiejś bardziej statycznej pozycji. Na początku może to nastręczyć nieco trudności, ponieważ uwaga musi zostać rozdzielona na utrzymanie pozycji lub ruch, kontrolę oddechu i powtarzanie mantry w stałym rytmie. Podnosi to jednak zdecydowanie efekty ćwiczenia i tym samym wydajność całej praktyki. Dodatkowo mantra absorbuje umysł wyciszając myśli.

Mantra w medytacji

Mantra w medytacji potrafi być bardzo silnym przeżyciem. Osobiście medytacje z mantrą w połączeniu z odpowiednim oddechem uważam za te najsilniej na mnie działające. Ich efekty i stan, który jest do osiągnięcia – jakby łatwiej w porównaniu do innych medytacji, jest nie do porównania z czymkolwiek innym. Trudno to opisać, ale nie ma to większego znaczenia, bo i żadne słowa nie oddadzą uczucia towarzyszącego stanowi Anahat. Nie bez powodu mówi się, że joga jest sztuką doświadczania.

Kilka wskazówek na dobry początek.

Poniższe wskazówki pomogą Ci osiągnąć więcej w praktyce i dobrze wykorzystać wszystkie korzyści płynące ze stosowania mantr. Nie znaczy to, że jeśli ich nie zastosujesz mantry przestaną działać. Możesz jednak wydatnie zwiększyć ich działanie skuteczniej zmieniając swoje wibracje, podnosząc energię i zmieniając samopoczucie.

• Twoje słowa mają moc
  

  Każde słowo, które wypowiadasz ma nie tylko znaczenie, ale i wibrację. Podobnie jak z myślami, istnieją słowa o wysokich wibracjach i te z niższą częstotliwością ruchu energii. Dla przykładu przekleństwa, wulgaryzmy i złorzeczenie będą drastycznie obniżać twoją energię i samopoczucie. Uwierz mi na słowo 😊, albo przeprowadź eksperyment.

• Nie oczekuj niczego konkretnego

  Nie nastawiaj się na żaden konkretny efekt. Zamiast tego zaufaj sobie i zaakceptuj wszystko to co poczujesz. Doszukiwanie się jakichś konkretnych, często zasłyszanych efektów może tylko popsuć całą przygodę nie dając miejsca temu co twoje. Jakiekolwiek porównywanie doznań jest raczej próbą ustalenia wspólnej wersji, w której to obie strony muszą pójść na kompromis żeby dojść do porozumienia.  Jesteś indywidualna, niepowtarzalna i takie też będzie twoje doświadczenie, jeśli tylko dasz sobie na to czas.

• To kiedy te efekty?

  Kiedy przyjdzie na to pora, albo jak powiedziałby guru, kiedy będziesz na to gotowa. Tu również nie znajdziesz reguły. Doświadczamy w swoim własnym tempie, mogę cię jednak zapewnić, że jeśli będziesz konsekwentna, efekty dadzą o sobie znać. Dla niektórych będzie to już pierwsza praktyka, dla innych trzecia albo kolejna. Podobnie jest z efektami. Dla przykładu przytoczę tu sytuację z prowadzonych przeze mnie zajęć. Praktykę kończyliśmy dłuższą medytacją z wykorzystaniem mantry. Już w trakcie jedna z uczestniczek rozpłakała się. Nie był to głośny szloch, raczej popłynęły jej łzy i pojawił się uśmiech na twarzy. Po zajęciach natomiast została inna osoba i poprosiła o wyjaśnienie tego co czuła. A było to silne uczucie irytacji, zniecierpliwienie i gniew. Te same zajęcia, ta sama medytacja z mantrą, a zupełnie inne doznania. Nie znaczy to, że dla jednej z osób efekty były negatywne. Wręcz przeciwnie. Oznacza to jedynie tyle, że czasem oddalamy się od pewnych wibracji i potem niełatwo jest nam z nimi rezonować.  Dla ścisłości była to medytacja związana z ośrodkiem serca, otwieraniem go i energią miłości.

• Mantra zajmuje małpi umysł

  Śpiewając mantrę w medytacji i szczególnie w ćwiczeniach połączonych z mantrą potrzebujemy koncentracji. O ile na początku wymaga to odrobinę wysiłku z naszej strony, to w pewnym momencie cały proces staje się automatyczny. Umysł jednak jest na tyle zaabsorbowany rytmicznym powtarzaniem mantry, że zdecydowanie łatwiej jest uniknąć rozbiegania myśli, małpiego umysłu. Myśli przestają przeskakiwać z tematu na temat, a w głowie powoli zaczyna pojawiać się błoga cisza. Co więcej, możesz ten stan utrzymać na dłużej nawet po zakończeniu mantry.

• Umiejętności wokalne

  Śpiewanie mantr nie jest trudne i nie wymaga żadnych specjalnych zdolności wokalnych. Większość mantr wykonuje się w raczej monotonny sposób, co po kilku powtórzeniach nie powinno Ci sprawić kłopotu. Zdecydowanie trudniejszym elementem jest pozbycie się intelektualnych blokad pozwolenie sobie na taką ekspresję dźwięku. Dlatego rozpoczynając swoją przygodę z mantrą znajdź miejsce, w którym będziesz się czuć wystarczająco komfortowo.

• Słuchanie mantr

  Jeżeli śpiewanie mantr budzi w tobie zbyt duży opór, na początek możesz ich słuchać. I choć efekt nie będzie taki sam (śpiewanie mantr pozwala wywołać silniejszą wibrację), to nadal będziesz czerpać z tego korzyści.

• Miejsce

  Mantry możesz śpiewać niemal wszędzie. Zdecydowanie większe znaczenie ma to na początku, kiedy nie czujesz się z tym pewnie. Postaraj się wtedy o miejsce, w którym nikt nie będzie ci przeszkadzał i gdzie będziesz mogła pozwolić sobie na większą śmiałość. Jeśli nie masz takiej możliwości to zajęcia jogi, przede wszystkim Kundalini Jogi (mantry są zawsze obecne przed i po praktyce, czasem pojawiają się w trakcie ćwiczeń i w medytacji) będą doskonałym wyborem. Dodadzą ci odwagi i podniosą energię.
  Kiedy już oswoisz się z mantrą, śpiewać będziesz mogła prawie wszędzie. Dla przykładu najczęściej wykonywaną przeze mnie mantrą jest mantra ochronna Aad Guray Nameh, a śpiewam ją głównie… w samochodzie. Szczegóły zostawiam dla ciebie w kolejnym wpisie ( w przygotowaniu).

• Czas

  Są mantry ściśle powiązane z praktyką. Wykonujemy w trakcie danego ćwiczenia lub podczas medytacji. Najczęściej wtedy mają precyzyjnie określony czas wykonywania. W większości jednak mantry mogą być śpiewane niezależnie od praktyki w dowolnym miejscu i czasie. Najlepszym czasem na praktykę są godziny poranne, tuż przed wschodem słońca. Drugą taką porą jest wieczór, po zachodzie słońca. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie byś śpiewała mantry o innej porze, wtedy, kiedy tego najbardziej potrzebujesz.

• Świadome i mentalne śpiewanie

  Kiedy zaczynasz śpiewać, na początku jest to świadome, na głos. Gdy rytm jest właściwy i gdy skoncentrujesz się na nim, w pewnym momencie śpiew staje się mentalny, a mantrę zaczyna wibrować twój centralny układ nerwowy. Wtedy odbywa się to bez świadomego wysiłku, niejako samoistnie. Kiedy ciało zacznie rozbrzmiewać wibracją możliwe staje się przejście w bezgłośny śpiew.

• Bezgłośne śpiewanie mantr

  Tak, to jak najbardziej możliwe. Co prawda dźwięk nie jest słyszalny, ale wibracja może być utrzymana lub nawet wywołana poprzez mentalne powtarzanie mantry. Dla początkujących to podejście jest nieco trudniejsze i wymaga większej koncentracji.

• Rytm

  Jednym z najważniejszych elementów mantrowania jest precyzyjne utrzymanie rytmu. Postaraj się utrzymywać prawidłową ilość taktów dla danej mantry. Większość mantr Kundalini Jogi jest śpiewana na 8 taktów.

• Wymowa

  Jest równie ważna. Utrzymując właściwą równowagę i rytm sylab tworzących dźwięk staraj się odpowiednio artykułować poszczególne sylaby. Dzięki temu język w jamie ustnej będzie poruszał się precyzyjnie naciskając odpowiednie punkty meridianowe na podniebieniu.

• Projekcja

  Śpiewanie mantry jest projekcją energii, dokładniej prany – energii życiowej. Skoncentruj się na swoim ciele i odczuciach towarzyszących wydobywaniu dźwięku. Poczuj i zlokalizuj wibrację. Projekcja mantry najczęściej odbywa się z Punktu Pępka, ale miejsce najsilniejszej wibracji może być zupełnie inne, np. gardło lub ośrodek serca.

• Funkcje Mantr

  Funkcje mantr mogą bardzo różnić się od siebie. Jedne mają dodać odwagi, inne wprowadzić w stan medytacyjny, jeszcze inne dostroić umysł do konkretnego działania lub po prostu chronić. Miej świadomość co i po co śpiewasz. Nie chodzi o to, że może mieć to negatywny wpływ na ciebie, ale wykorzystaj odpowiednie narzędzie do stawianego mu zadania. Pomyśl tylko o wbijaniu gwoździa nożyczkami 😉

• Ograniczenia kulturowe

  W niektórych kulturach śpiewanie mantr może być postrzegane negatywnie lub nawet jako coś niezgodnego z panującymi obyczajami czy powszechną religią. Pamiętaj, że mantry jako takie nie przynależą do żadnej religii. Mantry były obecne dużo wcześniej, to ludzie nadają im wydźwięk religijny i decydują które są właściwe, a które nie.

Pragmatyzm czy relikt przeszłości?

Choć wydawać by się mogło, że wraz z postępem i nowymi technologiami relikty takie jak mantry będą zanikać, to zaryzykowałbym stwierdzenie, że będzie dokładnie odwrotnie. Nie ulega wątpliwości, że mantry naprawdę działają. Coraz więcej badań naukowych na to wskazuje i wkrótce będziemy w stanie dokładnie wyjaśnić wszystkie procesy z tym związane. Podejrzewam, że dzieci naszych dzieci będą to traktowały jako coś tak oczywistego, jak to, że ziemia nie jest płaska. Być może trzeba będzie poczekać na to jeszcze kilka pokoleń, ale prędzej czy później stanie się to faktem. Czysty pragmatyzm ludzki.

Sat Nam.